آموزش زراعت
اصول طراحی و ساخت گلخانه صنعتی | قسمت 2
طراحی و چیدمان یک گلخانه صنعتی کوچک
در صورتی که شما قصد پرورش گیاهان گلدانی، انبارهای جوانه زنی، سبزیجات، گیاهان چند ساله، گیاهان دارویی گلخانه یا دیگر محصولات را دارید، بهتر است که گلخانه کوچکی را برای تولیدات یک ساله‌تان طراحی کنید. شما می‌توانید اصول ساخت و طراحی گلخانه‌های صنعتی و تجاری کوچک را مورد استفاده قرار دهید. شما می‌توانید از آن برای گسترش یک صنعتی بهره ببرید.
مراحل و اصول ساخت چنین گلخانه‌ای به شرح زیر است
1. انتخاب زمین مناسب
زمینی که برای احداث گلخانه انتخاب می‌کنید، باید نوع خاک آن زهکشی خوبی داشته باشد. حداقل فضای لازم برای احداث آن دو هکتار است، تا بتوان در آن فضایی را برای احداث فضای رشد محصولات و دسترسی برای امکاناتی مثل پارکینگ و بافرها را اختصاص داد. اگر در مجاورت سایت زمین خالی وجود داشته باشد در رشد و توسعه تجارت بسیار موثر است.
2. آب با کیفیت
شرایط آب و هوایی و سیستم آبیاری که برای محصولاتتان استفاده می‌کنید، تاثیر زیادی روی مقدار آب دارد. مقدار آبی که استفاده می‌کنید، باید بتواند به نیازهای گیاه در دوره باردهی پاسخ دهد. برای بررسی کیفیت آب باید آن را از لحاظ میزان رسوبات معلق الکتریکی، مقدار قلیایی بودن، سختی و کل مقدار مواد جامد محلول پیش از ساخت و طراحی گلخانه صنعتی و تجاری مورد آزمایش قرار داد. اگر روزانه 0/3 گالن در روز یا 0/3 فوت مربع از فضای هدایت آب عرضه کند، برای رشد کافی است.
3. جهت‌گیری مناسب گلخانه
از دیگر عواملی که برای ساخت گلخانه باید مورد توجه شما قرار بگیرد، دسترسی به نور خورشید است. برای فتوسنتز، گیاه لازم است انرژی نوری را جذب کند و لازمه آن دسترسی به نور خورشید در طول روز و سال است. در شرایط آب و هوایی سرد و طوفانی بهتر است که به کمربندهای سرپناه در قسمت شمالی توجه کنید؛ زیرا می‌توانند از گیاه در برابر باد محافظت کند و انرژی لازم برای گلخانه را حفظ کند.
4. توپوگرافی زمین
برای این که زمین از نور خورشید بهره‌مند شود، باید شیب زمین به سمت جنوب باشد که باعث زهکشی مناسب زمین در مواقع بارانی می‌شود و موقعیت مناسبی را برای روان آب فراهم می‌کند. در صورتی که سایت تقریباً هم سطح باشد، هزینه برای آماده‌سازی سایت با شیب ملایم کمتر می‌شود.
5. دسترسی به جاده
مهمترین‌عامل برای بهبود بخشیدن به فروش محصولات گلخانه‌ایتان، دسترسی به جاده است. اگر قصد فروش محصولاتتان به صورت را عمده دارید، باید گلخانه صنعتی و تجاریتان را در مسیری که به بزرگراه‌ها دسترسی دارد احداث کنید زیرا باعث حمل و نقل سریع‌تر محصولات می‌شود. اما اگر قصد دارید محصولاتتان را به صورت خرده به فروش برسانید، برای اینکه محصولاتتان در دید مشتریان قرار بگیرد بهتر است در جاده‌های پر تردد عملیات خرده فروشی را انجام دهید.
6. تاسیسات
در طراحی و ساخت گلخانه صنعتی به علت عملیات گلخانه‌ای گسترده‌ای که انجام می‌شود، ممکن است نوع و در دسترس بودن سوخت مشکل نگران کننده‌ای باشد. برای همین بهتر است هنگام تاسیس گلخانه صنعتی به هزینه‌هایی مانند هزینه تامین برق و تلفن سایت هم توجه کنید.
7. مقررات مورد نیاز برای اجرا
از دیگر عواملی که در احداث گلخانه تاثیر می‌گذارد، می‌توان به مقررات محلی یعنی کارهایی که می‌توان انجام داد و مقدار زمانی که برای گرفتن تاییدیه طول می‌کشد، اشاره کرد. پیش از گزینش مکان باید مقررات مربوط به منطقه‌بندی ساختمان و تالاب‌ها مورد ارزیابی قرارگیرد.
8. طرح جامع تسهیلات
برای نظم بخشیدن به ساخت و ساز ساختمان باید چارچوبی باشد که طرح جامع این چارچوب را فراهم می‌کند. این طرح باید بر اساس یک طرح تجاری صحیح باشد. در این طرح با ارزیابی همه امکانات کار شروع می‌شود. همچنین تمامی محدودیت‌ها و مزایای سایت نیز توسط این طرح مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس مکان احداث تاسیسات جدید را فراهم می‌آورد.
در این طرح بهتر است که نقشه‌ای را روی کاغذ یا سیستم پیاده سازید و در آن یک نقطه مرکزی را تعیین کنید که سردخانه، انبار، پارکینگ و گلخانه‌های تولید و تکثیر داشته باشد. در فضای بیرون باید مکان لازم برای جابجایی و حمل و نقل گیاهان وجود داشته باشد و باید ساخت و ساز به گونه‌ای انجام شود که توسعه و گسترش گلخانه در آینده ممکن باشد.
9. پارکینگ و دسترسی
در هر شرایط آب و هوایی که باشد، باید دسترسی به وسایل نقلیه در گلخانه برای مشتریان و کارکنان در منطقه مطلوبی فراهم باشد. برای پارکینگ باید یک سطح آسفالت شده یا سنگ فرش تهیه شود. هیچ لزومی برای آسفالت شدن راهروها و دیگر نواحی وجود ندارد. این سطح را حتی می‌توان با سنگ‌های خرد شده یا سنگ تله نیز پر کرد. برای دور کردن آب از منطقه باید مسیرهای عبور و مرور و پارکینگ‌ها دارای شیب باشند و لوله کشی زیرزمینی هم انجام شود تا زهکشی فراهم شود. باید چمن‌ها را نیز دائماً و پشت سر هم کوتاه کنید.
10. فضای ذخیره سازی
برای حفظ و مراقبت از ظروف، مواد شیمیایی، مخلوط خاک و سایر تجهیزات در برابر آب و هوا باید فضایی برای نگهداری ایجاد کرد. در صورت ساخت چنین فضایی شما می‌توانید به آسانی به وسایل مورد نیازتان دسترسی پیدا کنید. این فضا ممکن است در ساختمان یا سردخانه جداگانه‌ای باشد. پس بهتر است در ساخت و طراحی گلخانه صنعتی و تجاری فضایی را برای ایجاد انبار و مغازه‌ای برای حفاظت و نگهداری از وسایل در نظر گرفت.
11. مناطق تولید در فضای باز
برای رشد گیاه باید فضایی را به عنوان فضای اولیه برای بسترهای رشد، سایه بان‌ها و فصل رشد زمستان در نظر گرفت. در این فضا باید نور به اندازه کافی وجود داشته باشد و به آب نزدیک و قابلیت زهکشی هم فراهم باشد. بهتر است به جای ایجاد مسیرهای طولانی برای پیاده‌روی در سراسر بلوک، مسیرهای پیاده‌روی کوتاه‌تری ایجاد کنید. برای نگهداری و حمل و نقل گیاهان بهتر است برای ساخت راه‌های بین بلوک‌ها برنامه‌ریزی به شکل صحیحی انجام شود تا حمل و نقل آسان‌تر انجام گیرد.
12. صرفه‌جویی در انرژی
با انجام یک سری اقدامات مانند نصب شیشه‌های دوجداره استفاده از صفحه‌های انرژی یا سایه و شکستن باد و عایق محیطی می‌توانید در هزینه‌های بالای سوخت صرفه‌جویی کنید و باعث کاهش هزینه‌های تولید شوید. از دیگر اقدامات موثر برای پیشگیری از هزینه‌های گزاف کاشت گیاهانی است که نیاز به دمای خنک برای رشد دارند. خرید گیاه و شاخه‌ها به منظور ایجاد عایق، پر نگه داشتن فضای رشد و به کار بردن دی اکسید کربن مکمل از دیگر روش‌های مدیریتی به حساب می‌آیند.
13. روشنایی تکمیلی
در دوره حساس جوانه زنی به علت تغییرات آب و هوایی ممکن است در مناطق تکثیر به روشنایی تکمیلی نیاز باشد، پس بهتر است در طراحی و ساخت گلخانه‌های صنعتی و تجاری این نکته را نیز در نظر بگیرید. از بهترین نوع برای این منظور می‌توان به فیکسچرهای سدیم فشار بالاHPS) ) اشاره کرد.
14. کنترل‌گرها
برای برای کنترل وسایل و تجهیزات گرمایشی و تهویه ترموستات‌های دقیق یا یک کنترل‌کننده الکترونیکی نصب شود. به منظور ادغام سیستم‌های سرمایش، روشنایی، گرمایش و دیگر سیستم‌ها استفاده از کنترل کامپیوتری در عملیات‌های بزرگ کارآمدترین گزینه است. سیستم کامپیوتری با ارائه رکوردی از عوامل محیطی کمک می‌کند تا زمانبندی مناسب برای محصول را تنظیم یا تکرار کرد. محل قرارگیری ترموستات‌ها یا حسگرها درقسمت ارتفاع بوته در ناحیه گیاه است.
15. آبیاری
آبیاری به صورت پی‌در‌پی بسیار مهم است به خصوص برای گیاهانی که در سینی‌های پلاگین با سلول‌های کوچک رشد می‌کنند. یک سیستم کامپیوتری را می‌توان برای آبیاری قسمت‌های گوناگون گلخانه به میزان گوناگون برنامه‌ریزی کرد. واحدها بسیار متعدد هستند و بیشتر آبیاری‌های دستی را حذف می‌کنند.
برای مناطق تکثیر از مه پاش استفاده می‌شود. برای محصولات بالغ از آبیاری سربار و آبیاری قطره‌ای برای سبدهای آویزان و محصولاتی که در بسترهای زمینی کشت شده استفاده می‌شود. برای گیاهان گلدانی که روی نیمکت‌ها کاشته شده‌اند، استفاده از تشک‌های آبیاری مویرگی برای رشد، بهترین گزینه است.
16. ذخیره‌سازی آفت کش‌ها وکودها
در گلخانه‌های صنعتی برای نگهداری کودها و مواد آفت کش باید سوله یا کابینت‌های جداگانه‌ای ساخت که از محل رشد گیاهان دور باشد. در این محل باید دودهای خطرناک را تهویه کرد و فضا را گرم نگه داشت تا مانع یخ زدن مایعات شد. تجهیزات اسپری و لباس‌های محافظ شخصی نیز باید به صورت جدا گانه نگهداری شوند.
مزایای طراحی و ساخت گلخانه صنعتی
بهتراست که گلخانه‌تان را طبق اصول مشخص شده طراحی کنید و در این زمینه ازکمک‌های مشاورین و متخصصین متبحر استفاده نمایید تا از مزایای آن‌ها بهره‌مند شوید. مهمترین این مزایا عبارتند از:
1. افزایش تولید
در گلخانه صنعتی به دلیل زیاد بودن مساحت کشت و مهیا کردن شرایط مناسب آب و هوایی می‌توانید میزان تولیداتتان را نسبت به کشت در یک زمین باز افزایش دهید؛ زیرا مقدار گیاهانی که در یک متر مربع در گلخانه صنعتی می‌کارید بیشتر اززمین باز است.
2. به حداقل رساندن خطرات تولید
با پرورش گیاهان در گلخانه و فضای بسته شما می‌توانید محصولاتتان را از آسیباتی که از سوی پرندگان و دیگر حیوانات به آن‌ها می‌رسد محافظت کنید. همچنین به کارگیری تجهیزات کامل از آسیب دیدن محصولات در شرایط آب و هوایی مختلف مثل کاهش یا افزایش ناگهانی دما جلوگیری می‌کند.
3. به حداکثر رساندن سود
طبق تحقیقات انجام شده استفاده صحیح از منابع باعث تولید کمتر ضایعات می‌شود که این می‌تواند به سود بیشتری تبدیل شود و این نشان می‌دهد که در گلخانه صنعتی سود هر محصول در هر متر مربع ۲ تا ۳ برابر سود به ازای هر متر مربع در زمین آزاد است.
4. پیشگیری از بیماری‌ها و آفات
چون در گلخانه صنعتی فقط کارکنان رفت و آمد دارند و افراد کمتری به داخل گلخانه رفت و آمد می‌کنند، این باعث کنترل بیشتر در برابر بیماری‌ها و جلوگیری از پیدایش مشکلاتی مثل آفات می‌شود. به این صورت عناصر ناخواسته و بیماری‌زا کمتر به گیاهان نزدیک می‌شوند. در گلخانه‌های صنعتی در صورت بروز مشکلاتی مثل وجود بیماری و آفات در محصول، شما می‌توانید گیاهان را به راحتی از دیگر محصولات دور کنید و آن را به دور از بقیه محصولات انتقال دهید.
5. رشد در تمام طول سال
رشد محصولات در گلخانه‌ها به این صورت است که به عنوان مثال تابستان، محدود به کشت در فصل تابستان نمی‌شود. بلکه در گلخانه‌های صنعتی در صورتی که آب و هوا به درستی کنترل شود، می‌توان در همه فصول سال محصولات را برداشت کرد. پس اگر از فناوری و تکنولوژی‌های مناسب برای ایجاد تعادل در آب و هوا و کنترل آن‌ها استفاده کنید، می‌توانید در سرمای شدید زمستان و گرمای سوزان تابستان محصولات با کیفیتی را بکارید.
6. افزایش ثبات و امنیت
محیط گلخانه به دلیل برخورداری از شرایط و پوشش مناسب، گیاهان را از آسیب‌های بیرونی حفظ می‌کند و شرایط بیرون به هیچ وجه روی گیاهان تاثیر نمی‌گذارد.
فناوری در گلخانه صنعتی
در صورتی که از فناوری‌های پیشرفته برای کنترل فضای داخل گلخانه از جمله برای کنترل آب و هوای محیط استفاده شود، باعث افزایش فواید کشاورزی به روش گلخانه‌ای خواهد شد. پس در صورتی که از فناوری گلخانه استفاده شود، شرایط فوق العاده‌ای را برای محصولات کشاورزی یا گیاهان همراه با اتوماسیون فراهم خواهد شد.
از دیگر مزایای استفاده از فناوری در گلخانه‌های صنعتی استفاده از آن‌ها به جای نیروی کار است که کاهش هزینه‌ها را به دنبال دارد. استفاده از حسگرها برای کنترل شرایط محیطی باعث افزایش بازدهی محصولات گلخانه‌ای می‌شود. به همین دلیل است که امروزه تولیدکنندگان در گلخانه‌های تجاری انواع مختلفی از فناوری‌ها را به کار می‌برند که باعث افزایش بهره‌وری و کاهش نیروی کار می‌شود.
سخن پایانی
اگر می‌خواهید گلخانه شما بازدهی زیادی داشته باشد باید یک سری قواعد و اصولی را در طراحی و ساخت گلخانه‌تان به کار ببرید. اولین نکته‌ای که باید مد نظر داشته باشید، سرمایه است. باید سرمایه خوبی در اختیار شما باشد تا بتوانید یک گلخانه صنعتی و تجاری را راه‌اندازی کنید، در غیر این صورت باید گلخانه سنتی را انتخاب کنید؛ زیرا این نوع گلخانه بر خلاف گلخانه صنعتی به تجهیزات زیاد نیاز ندارد. نکته دوم این است که باید گیاهی مناسب با شرایط منطقه و نوع خاک برای کشت انتخاب کنید. در صورتی که سردرگم هستید و سرمایه لازم برای ساخت گلخانه را دارید، می‌توانید از نظرات کارشناسان ما در این زمینه استفاده کنید.
داخل اینیستاگرام ما حتما عضو شو تا به همین زودی بهت نحوه ساخت دستگاه هیدروپونیک رو یاد بدیم